رسانهٔ همیاری – ونکوور
روز سه‌شنبه ۸ مهٔ ۲۰۱۸ و چند روز زودتر از موعد مقرر برای تمدید معافیت ایران از تحریم‌های ایالات متحدهٔ آمریکا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، سرانجام اعلام کرد که از توافق هسته‌ای با ایران خارج خواهد شد.
درست از لحظهٔ اعلام این تصمیم، پرزیدنت ترامپ با موجی از واکنش‌های دولت‌های مختلف مواجه شد و البته اغلب هم واکنش‌های منفی، چرا که تمامی کشورهای امضاکنندهٔ برجام، هرچند با الحانی متفاوت، از این تصمیم وی ابراز تأسف کردند.
در کانادا، نخستین واکنش از سوی وزارت امور خارجه بود. این وزارتخانه همان روز، ۸ مهٔ ۲۰۱۸، بیانیه‌ای به شرح زیر منتشر کرد:
کانادا بر پشتیبانی از برجام تأکید می‌کند
۸ مهٔ ۲۰۱۸ – اتاوا، انتاریو – وزارت امور خارجه
کریستیا فریلند، وزیر امور خارجه، امروز این بیانیه را صادر کرد:
«کانادا از نظم جهانی مبتنی بر قوانین پشتیبانی می‌کند و بر این باور است که برجام برای جلوگیری از گسترش توانایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای و حصول اطمینان از امنیت بیشتر جهان و منطقه ضروری است.
ایران نباید اجازهٔ تولید سلاح هسته‌ای پیدا کند. برجام، برنامهٔ هسته‌ای ایران را به نظام تصدیق سخت‌گیرانه و بی‌سابقه‌ای توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای منوط کرده است.
برجام که در سال ۲۰۱۵ توسط ایران پذیرفته شد و مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفت، ایده‌آل نیست ولی به مهارِ تهدیدی جدی برای امنیت و صلح جهان، کمک کرده است.
دو هفتهٔ پیش و در اجلاس وزاری خارجهٔ گروه ۷، همهٔ کشورها بر این موضوع تأکید کردند که: ما به اطمینان دائمی از صلح‌آمیز بودن برنامهٔ هسته‌ای ایران در چارچوب الزامات پیمان‌نامهٔ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تعهدات برجام، پایبندیم.
کانادا از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام متأسف است، به‌ویژه به‌دلیل اینکه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بر تداوم اجرای تعهدات ایران بر اساس برجام صحه گذاشته است.
کانادا گسترش برنامهٔ موشکی و آزمایش‌های موشک‌های بالیستیک ایران را که موجب بی‌ثباتی منطقه می‌شود، محکوم می‌کند. کانادا کماکان به تحریم‌های هدفمند برنامه‌های موشکی ایران ادامه خواهد داد.
ما کماکان با پشتیبانی ایران از سازمان‌های تروریستی، تهدید این کشور علیه اسرائیل و پشتیبانی از رژیم اسد در سوریه مقابله خواهیم کرد. ما به همکاری نزدیک با متحدان و شرکایمان برای مسئول دانستن ایران ادامه خواهیم داد.»
گفتنی است کانادا به‌صورت داوطلبانه ۱۱٫۵ میلیون دلار برای اجرای برجام به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای کمک کرده است.
به‌دنبال انتشار این بیانیه، «رسانهٔ همیاری» در تماسی با وزارت امور خارجهٔ کانادا دربارهٔ احتمال تأثیر این تصمیم بر روابط تجاری فعلی و آتی کانادا و ایران با یکدیگر پرسید. یک مقام آگاه در وزارت امور خارجهٔ کانادا با اشاره به اینکه تبادلات تجاری بین کانادا و ایران در حال حاضر زیاد نیست، گفت که گمان نمی‌کند این تصمیم بر روابط تجاری کنونی تأثیر چندانی داشته باشد. او در عین حال با اشاره به مذاکرات چند شرکت کانادایی از جمله بمباردیه برای فروش هواپیما و قطار به ایران که البته هنوز به نتیجهٔ قطعی نرسیده است، گفت که هنوز زود است دربارهٔ تأثیر این تصمیم بر فعالیت شرکت‌های کانادایی اظهار نظر کرد.
او همچنین در پاسخ به سؤال دیگر این رسانه دربارهٔ احتمال حضور فعال‌تر کانادا به‌عنوان یکی از هفت کشور صنعتی جهان برای پر کردن جای خالی آمریکا در برجام، گفت: «ما از متحدان اروپایی‌مان برای تداوم برجام حمایت می‌کنیم ولی اینکه حضور کانادا چقدر و به چه شکل بتواند به تداوم توافق هسته‌ای با ایران پس از خروج آمریکا کمک کند، نیازمند بررسی و تحلیل شرایط و مشورت با متحدانمان است.»
الیزابت می، رهبر حزب سبز کانادا، هم در پاسخ به پرسش «رسانهٔ همیاری» دربارهٔ موضع این حزب در قبال تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام گفت: «حزب سبز کانادا تصمیم ترامپ را محکوم می‌کند. این تصمیم مغایر اصول اخلاقی و مسئولیت‌پذیری است. ما از واکنش کانادا حمایت می‌کنیم و مصرانه از دولتمان می‌خواهیم که به دولت‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان برای نجات این توافق از تصمیم ترامپ، کمک کند.»
هلن لَوِردییِر، منتقد سیاست خارجی دولت از حزب دموکرات نوین کانادا، نیز در پاسخ به پرسش مشابه، گفت: «خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران تصمیمی معنادار، خطرناک و گمراه‌کننده است که خاورمیانه را با خطر بی‌ثباتی مواجه می‌کند. ایران به‌طور قابل ملاحظه‌ای به تعهداتش در برجام که دارای مکانیزم‌های بازرسی و تصدیق است، عمل کرده بود. این توافق، قراردادی چندجانبه است که به اتفاق آرای اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ای الزام‌آور به تصویب رسیده است. به‌همین دلیل تصمیم ترامپ نه‌تنها برای صلح و امنیت جهان خطرناک است، بلکه نشانگر آن است که مدیریت او کاملاً قوانین بین‌المللی و چندجانبه‌گرایی را نادیده می‌گیرد. دولت ما، نباید صرفاً به کلام اکتفا کند و نه‌تنها باید برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران، بلکه باید برای خلع سلاح هسته‌ای در سراسر جهان بکوشد. دولت ما، برخلاف ادعایش که خود را قهرمان «نظم چندجانبهٔ مبتنی بر قانون» قلمداد می‌کند، همچنان از امضای پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، که اغلب کارشناسان بین‌المللی آن را بهترین امید جهان برای پیشگیری از جنگ هسته‌ای می‌دانند، سر باز می‌زند.»
گفتنی است تلاش «رسانهٔ همیاری» برای دریافت پاسخ از حزب محافظه‌کار، اپوزیسیون رسمی دولت، به‌دلیل «مشغول بودن» اندرو شییِر رهبر و همچنین عدم پاسخ‌گویی ارین اُتول منتقد سیاست‌خارجی این حزب بی‌جواب ماند.
اما در تحولی دیگر و درست یک روز پس از اعلام تصمیم دولت آمریکا برای خروج از برجام، استفان هارپر، نخست‌وزیر پیشین
کانادا و رهبر پیشین حزب محافظه‌کار، در یک آگهی تمام‌صفحه در روزنامهٔ نیویورک تایمز همراه با چند تن از رهبران پیشین جهان از این تصمیم حمایت کرد.
او همراه با جان هاوارد، نخست‌وزیر پیشین استرالیا، لرد دیوید ویلیام ترمبل، نخست‌وزیر پیشین ایرلند شمالی و برندهٔ جایزهٔ صلح نوبل در سال ۱۹۹۸، جان برد، وزیر امور خارجهٔ پیشین کانادا، یوری رُزنتال، وزیر امور خارجهٔ پیشین هلند و جولیو ترزی، وزیر امور خارجهٔ پیشین ایتالیا، امضاکنندگان این آگهی بودند که با تیتر درشتِ «آقای رئیس‌جمهور، حق با شماست» شروع می‌شد.
آن‌ها با پشتیبانی از ترامپ، ایران را «تهدیدی برای ما، برای متحدان ما و برای آزادی» دانستند که «با صدور ایدئولوژی اسلام‌گرایانهٔ افراطی خاورمیانه را تهدید می‌کند.» آن‌ها برجام را ناکارآمد توصیف کردند و نتیجهٔ آن را دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ارزیابی کردند.
کریستیا فریلند، وزیر امور خارجهٔ کانادا، در واکنش به این اقدام در واشنگتن به خبرنگاران گفت که هارپر حق ابراز نظرش را دارد ولی در عین‌حال با تأکید دوباره بر موضع رسمی دولت کانادا، از خروج آمریکا از برجام ابراز تأسف کرد.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، هم گفت: «توافق هسته‌ای با ایران، علی‌رغم اینکه توافق کاملی نیست، در پیشگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای مؤثر بوده است.»
او گفت: «ما به ظرفیت هر کشوری برای تصمیم‌گیری در قبال سیاست خارجی‌شان احترام می‌گذاریم، ولی تصمیم‌گیری در خصوص سیاست خارجی کانادا در اتاوا گرفته می‌شود، نه در واشنگتن یا جاهای دیگر.» او افزود انتظار دارد تصمیم ترامپ دربارهٔ خروج از برجام را در اجلاس ماه آیندهٔ سران ۷ کشور صنعتی جهان در کبک با او و رهبران دیگر کشورها به بحث و تبادل نظر بگذارد.
